W 2013 roku Polacy wydali na napoje alkoholowe ponad 41,1 mld zł, kupując 4 436 mln litrów tego typu produktów. Kluczowy udział w wartości sprzedaży miało tradycyjnie piwo (47%) oraz wódka (30,7%). Coraz większą popularność zyskują smakowe napoje spirytusowe o obniżonej zawartości alkoholu, a także wino gronowe i whisky, które w ostatnich latach przestały być niszą, a stały się ważnym segmentem rynku. Duży potencjał ma także cydr, kategoria dotąd w zasadzie nieobecna na polskim rynku [1].
Analiza polskiego rynku wskazuje, że wśród modnych w tym roku napojów alkoholowych znajdują się alkohole luksusowe, tzw. premium. Zaliczamy do tej grupy m.in. wyszukane drinki, piwa kraftowe, ekskluzywne wina (hiszpańskie - kategorii DO Pago lub wyższej, francuskie - powyżej kategorii VDQS, włoskie – kategorii DOC lub wyższej), cydry czy giny. Tendencje wskazują nasycenie rynku, co objawia się niskim wzrostem cen i spożycia alkoholi. Według danych GUS w latach 2000-2008 rejestrowana konsumpcja napojów alkoholowych w przeliczeniu na 100% alkoholu na mieszkańca wzrosła o 36% do 9,6 litra [2].
Roczny rozkład spożywanych przez Polaków gatunków alkoholu przedstawia się następująco
Jak wynika z infografiki piwo jest najpopularniejszym napojem alkoholowym wśród Polaków. Przynajmniej kilka razy w roku pije je prawie 73% dorosłych osób, co odpowiada blisko 23 milionom w miarę regularnych konsumentów.
Drugim największym segmentem polskiego rynku alkoholi pozostają napoje spirytusowe, po które w ciągu roku sięga aż 88% dorosłych Polaków. W 2013 roku sprzedaż tej kategorii w Polsce osiągnęła wolumen 348,3 mln litrów, przy wartości zakupów rzędu 17,4 mld zł. Oznacza to, że Polska pod względem ilościowym należy do największych rynków napojów spirytusowych w Europie. W 2015 r. produkcja wódki czystej w przeliczeniu na 100% alkohol wzrosła o 8,1% r/r (950 tys. hl), jednak wciąż nie wróciła do poziomu sprzed dwóch lat (1157 tys. hl), czyli sprzed podwyżki akcyzy [3].
W ciągu ostatniego roku whisky pił co drugi dorosły Polak, zaś 21% – kilkukrotnie w ciągu roku. W 2013 roku sprzedano 19 mln litrów whisky o wartości 1,8 mld zł, sześciokrotnie więcej niż w 2004 roku pod względem wolumenu sprzedaży i pięciokrotnie pod względem wartości.
Dynamiczny rozwój przeżywa rynek win. Wina gronowe, wzmacniane i wermuty przynajmniej kilka razy do roku pije już blisko co drugi (45%) dorosły konsument, choć wciąż jeszcze w niewielkich ilościach.
W 2014 roku prognozowano zdecydowany wzrost spożycia alkoholi niszowych jak cydry, perry, napoje RTD (ang. ready to drink), rum a także win gronowych oraz whisky [1]. Wykazano, że zmieniają się zwyczaje i preferencje związane z konsumpcją alkoholi. Szybciej niż cały rynek rośnie wartość segmentu alkoholi ekskluzywnych [4].
Nadmierne spożycie alkoholu niekorzystnie oddziałuje na organizm człowieka, co prowadzi do wzrostu kosztów społecznych. Chcąc ograniczyć negatywne skutki, państwo ingeruje w rynki. W branży alkoholowej regulacja ta odbywa się m.in. przez wymaganie rejestracji i otrzymania odpowiednich zezwoleń na produkcje alkoholu, przez wydawanie koncesji na sprzedaż alkoholi, ograniczenie reklamy czy stosowanie podatku akcyzowego. Przychody z akcyzy z wyrobów alkoholowych w 2012 r. wyniosły 10,6 mld zł i stanowiły 17,7% wszystkich środków uzyskiwanych z podatku akcyzowego [2].
[1] Raport KPMG w Polsce „Rynek napojów alkoholowych w Polsce”, 2014, http://docplayer.pl/12508935-Rynek-napojow-alkoholowych-w-polsce-kpmg-pl.html
[2] Wyrzykowski P., Rynek napojów alkoholowych - Stan i tendencje rozwojowe, Przemysł Spożywczy, 68, 2014, 9-11
[3] Senderowicz A., Branża spirytusowa w Polsce - raport rynkowy, 2016, https://www.wiadomoscihandlowe.pl/artykuly/branza-spirytusowa-w-polsce-raport-rynkowy,6327
[4] Momot R., Produkcja i Rynek napojów spirytusowych względem pozostałych napojów alkoholowych, Analiza otoczenia prawnego, gospodarczego i społecznego, Warszawa, 2017, http://fundacjarepublikanska.org/wp-content/uploads/2017/06/branza-spirytusowa-raport.pdfp
Autor: mgr Jakub Knurek